Uluslararası karayolu taşımacılığı yapmak isteyen firmaların sahip olması gereken CMR belgesi, 1956 yılında Cenevre’de imzalanan Birleşmiş Milletler CMR konvansiyonuna katılmış ülkelerin taşıması gerektiği belgedir. CMR açılımı Convention Marchandise Routier olmakla birlikte dilimize “Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı Mukavele Sözleşmesi Konvansiyonu olarak geçmiştir. Türkiye 1993 yılında onay vererek anlaşmanın tarafı olmuştur. 2019 yılı itibariyle 45 ülke konvansiyonun tarafı olmuştur.
CMR Sigortası Nedir?
Uluslararası karayolu taşımacılığı yapan firmaların transferini taahhüt ettikleri malların başına gelebilecek zararlardan doğacak hukuki sorumlulukları imkânlar dâhilinde teminat altına almak için CMR sigortası yapılır. Sigorta CMR konvansiyonu hükümleri gereği ve poliçede belirtilen limitler çerçevesinde zararınızı temin eder ve taşıyıcı firmanın işbu kusurlu bulunduğu durumları güvence altına alır.
Nakliye firmaları hem çalışanları bakımından hem taşıdığı mallar bakımından sorumludur. Bu sorumluluk malların transfer edilmek üzere bir noktadan teslim alınması ve CMR sözleşmesinin imzalaması ile başlar, malların teslim edilmesi ile sona erer. Ancak taşınacak bazı eşyalarda teslim sırasında bir zarar görülmese dahi teslim sonrasında oluşan zararlardan nakliye firması sorumlu tutulabilir. CMR sigortasında nakliye firmasının tüm sorumluluklarını sigorta şirketi üstlenir.
CMR Sigortası İçin Sağlanması Gereken Şartlar
CMR sigortasında aranacak ilk şart transferin karayolu ile gerçekleşecek olmasıdır. Şayet mallar araçtan indirilmezse deniz tren gibi diğer ulaşım türleri ile kombine taşımacılık yapılabilir. Sigorta için aranan diğer bir şart taşıtıcı ya da taşıyıcı taraftan en az birinin CMR konvansiyonunda yer alması gerekmektedir. Taraflar arasında taşıma sözleşmesinden doğan bir borç alacak ilişkisi bulunmalı ve taşınan mal bir eşya olmalıdır. Nakliyeye konu olan yükleme ve istifleme iki farklı ülkede gerçekleşmelidir.
CMR sigortası için sağlanması gereken şartlarda başlıca CMR konvansiyonunun hükümleri çerçevesinde nakliye firmasının hatalı olduğu durumlar baz alınmalıdır. Zira sigorta şirketleri konvansiyonun maddelerine bağımlı olmakla birlikte nakliye firmasının zararını temin etmektedirler. CMR sigortasının uygulanmadığı ve herhangi bir teminatın bulunmadığı durumlar şu şekildedir;
- Uluslararası posta anlaşmaları çerçevesinde yapılan taşımalar
- Cenaze taşımaları
- Zati eşya taşımalarında (örneğin ev eşyası)
CMR Taşımacılığı Hasar İhbarı
Yükleme, transfer, boşaltma safhalarının herhangi birinde meydana gelebilecek hasarlarda sigorta şirketi hızlı bir şekilde bilgilendirilmelidir. Hasar ihbarı anında sigorta şirketi yetkilerine verilecek bilgiler şu şekildedir;
- Poliçe numarası
- Hasarın meydana geldiği tarih saat ve konum bilgisi
- Hasarlı emtianın bulunduğu adres ve irtibat için telefon numarası
- Tahmini hasar miktarı
CMR Taşımacılığı Hasar Dosyası İçin Gereken Evraklar
Uluslararası karayolu taşımacılığında CMR sigortası yaptırdıysanız ve taşıma sırasında başınıza bir iş geldiyse sigorta şirketi tüm sorumluluğu üzerine alacak ve zararı temin edecektir. Ancak tüm bu işlemlerin ilerlemesi için nakliye firmasından isteyeceği birtakım evraklar bulunmaktadır. Bu evraklar; CMR konşimentosu, tır karnesi, gümrük beyannamesi, mal faturası, çeki (yükleme) listesi, hasar talebi, hasarlı emtianın fotoğrafları, malın depoya hasarlı teslim edildiğinde dair antrepo/gümrük tutanağı, sürücü beyanı, ruhsat, ehliyet ve navlun faturasıdır.
Hasar talebinde antetli ve kaşeli kağıt kullanılmalı, hasar durumu detaylı bir şekilde belirtilmeli, talep edilen tutarın neye istinaden talep edildiği hasarlı emtianın faturada yer alan birim fiyatıyla birlikte belirtilmelidir. Sürücü beyanında hasar oluş şekli açıklayıcı bir biçimde yazılmalıdır. Dosyaya alıcı ve gönderici firmanın nakliyat emtia sigortası var ise sigorta bilgileri de eklenmelidir.
Hususi durumlar için; örneğin hırsızlık hasarında yukarıda belirtilen tüm belgelere ek olarak polis tutanağı ve yangın hasarlarında itfaiye raporu ve polis tutanağı istenmektedir.