Lojistik, mümessillerinin sektörün gelişim hızına ayak uydurmakta zorlandığı bir sektör olmasının yanı sıra her geçen yıl değişim göstermekte ve bir adım daha ileriye gitmektedir. Uluslararası ticaret hacmi, küreselleşmenin ne anlam ifade ettiğini açıkça gözler önüne sermektedir. Ülkeler arası ticaretin son yıllardaki gözdesi kombine taşımacılık da bu bağlamda ön plana çıkmaktadır.
Kombine Taşımacılık Nedir?
Kombine taşımacılık temel anlamda taşımacılığın birden fazla ulaşım türü ile gerçekleştirilmesidir. Diğer bir deyişle karayolu, denizyolu, havayolu ve demiryolu ulaşım biçimlerinin en az iki tanesinin aynı transfer için kullanılması denilebilir.
Kombine taşımacılık başlarda bazı sebeplerden ötürü sevkiyatın tek parçada teslim edilememesi durumlarında ortaya çıktı. Sevkiyatın tek parçada yapılamamasının sebepleri coğrafi faktörler ya da taşınacak eşyanın yükü/hacmi hatta sosyo-ekonomik faktörler olabilir. Başlarda bu amaçla kullanılsa da sağladığı avantajlar görüldükten sonra taşımacılıkta trend haline gelmesi uzun sürmemiştir.
Kombine Taşımacılığın Bileşenleri
Kombine taşımacılığın üç temel bileşeni bulunmaktadır. Bunlar taşıma araçları, taşıma üniteleri ve taşıma terminalleridir. Taşıma araçları gemi kamyon uçak trenden oluşurken; taşıma üniteleri konteynerler, paletler ve treylerden oluşur. Taşıma terminallerine ise limanları, yükleme bindirme terminallerini örnek verebiliriz.
Kombine Taşımacılık Modelleri
Üç farklı kombine taşımacılık modeli bulunmaktadır. İlki tek modlu taşımadır. Eşyalar tek bir taşıma türü grubunda bir veya daha fazla taşıyıcı araç kullanılarak taşınır. Örneğin karayolu denizyolu demiryolu grubundan birine ait iki araç kullanılarak yapılan taşımalar verilebilir.
İkinci taşıma modeli modlar arası taşımadır. Bu modelde sevkiyatta ulaşım modlarından iki tanesi kullanılır. Örneğin denizyolu ile varış noktasına yaklaşan bir sevkiyatın tıra aktarılıp karayolu ile varış noktasına varması gibi.
Üçüncü taşıma modeli çoklu taşımacılıktır. Bu modelde sevkiyat farklı ulaşım modelleri kullanılarak yapılır. Örneğin tırla limana gönderilen bir dökme yükün gemiyle varış ülkesine transfer edilmesi, limandan demiryolu ile varış noktasına sevk edilmesi verilebilir.
Kombine Taşımacılığın Avantajları
Kombine taşımacılığın avantajı entegre ulaşım türlerinin üstün özelliklerini kullanmaktan ileri gelmektedir. Örneğin demiryolu ve denizyolu ile yüksek hacimli ve ağır yükler trafik olmadan hızlı bir şekilde taşınabilir. Üstelik bu iki modda güvenlik karayoluna nazaran yüksek seviyededir. Taşımacılığın yapılacağı iki nokta arasında kat edilecek mesafenin büyük çoğunluğu demiryolu ya da denizyolu ile yapılması halinde karayolu geçiş ücreti ödenmeyecek bu sayede tasarruf edilmiş olacaktır.
Kombine taşımacılıkta yükler birim yük olarak taşınır, örneğin palet, treyler, konteyner gibi. Modlar arası aktarmada defalarca yükleme boşaltma yapılmaz, yalnızca bir defa yükleme yapılır. Konteyner vb. taşıyıcı kolay bir şekilde diğer taşıma grubuna aktarılır.
Kombine Taşımacılığın Dezavantajları
Bahsi geçen bu kadar avantajdan sonra kombine taşımacılığın ne gibi dezavantajları olabilir diye düşünebilirsiniz. Lakin kombine taşımacılığın ciddi önem teşkil edecek olumsuz yönleri bulunmaktadır. Bu yönlerden biri konteyner/palet vb. birim yük haline getirilecek taşınıyor olmasıdır. Bu şekilde taşınamayacak yükler maalesef kombine taşımacılıktan faydalanamayacaklardır.
Kombine taşımacılıkta ulaşım modları arasında yapılacak transfer terminalleri ve araçların birbirine uyumu konusu yüksek teknolojik altyapı gerektirmektedir. Bu altyapı yüksek maliyetlerle kurulmaktadır.
Kombine Taşımacılıkta Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Kombine taşımacılıkta dikkat edilecek ilk husus sürat ve güvenliktir. Bilindiği üzere birden fazla taşımacılık modları arasında transfer söz konusudur. Yükleme boşaltma aktarma faaliyetlerinde mümkün olduğu kadar süratli olunmalı, malların güvenliği sağlanmalıdır. Taşıma sırasında yetkili birimler arasında bilgi alışverişi yerinde ve yeterince yapılmalıdır. Taşımaya ait sözleşmeler, sigorta poliçeleri ve buna benzer önemli evraklar sevkiyat boyunca muhafaza edilmelidir.
