Uluslararası kara taşımacılığında CMR belgesinin ciddi önem arz ettiği malumdur. Bu konuyla uzaktan dahi olsa bir ilgisi olan kişiler belgenin adını duymuş olsalar da, ne anlam ifade ettiği konusunda net bilgiler olmayabilir. Bu sebeple CMR belgesi nedir sorusu akıllara gelmesi olasıdır.
CMR Belgesi Nedir?
Convention Marchandise Routier yani kısaltma adıyla CMR bir Birleşmiş Milletler sözleşmesidir. Globalleşen dünya ülkeler arası transfer hacmini artırmış, buna bağlı olarak birtakım problemler baş göstermeye başlamıştır. Bu problemleri çözüme kavuşturmak ve uluslararası karayolu taşımacılığını bir standarda bağlamak adına 19 Mayıs 1956’da Cenevre’de CMR sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmede bulunan maddeler, devletlerarası kargo taşımacılığı ile ilgili yasal kanunları içermektedir.
Karayolları üzerinden ülkelerarası ihracat ithalat yapmayı düşünüyorsanız CMR belgesine sahip olmanız gerekecek. Çünkü Avrupa devletlerinin büyük bir çoğunluğu CMR sözleşmesine taraf oldu ve onayladı. Eylül 2019 itibariyle içlerinde Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya, İsviçre, Arabistan, Kazakiskan, Hollanda, Norveç, Polonya, Hırvatistan, Bosna Hersek, Bulgaristan, Finlandiya, Litvanya, Portekiz, Romanya, Türkiye gibi devletlerin bulunduğu 45 ülke anlaşmayı imzaladı. Ülkemiz 07.12.1993 tarih ve 3939 sayılı kanun ile “Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı Mukavele Sözleşmesi Konvansiyonuna” katılım sağlamıştır.
CMR Belgesi Nereden Temin Edilir?
Convention Marchandise Routier CMR belgesinin temin edileceği herhangi bir üst kuruluş ya da makam yoktur. İhracatçı ya da ithalatçı ülkelerden herhangi birinin bu anlaşmaya taraf olması anlaşmanın geçerliliği için kâfidir. Ayrıca CMR belgesinin standart her anlaşmada kullanılması mecburi bir nüshası da bulunmamaktadır. Ancak geçerli her belgenin içermesi gereken bilgiler bulunmaktadır. Belgeye yazılması zorunlu bilgileri içeren ve tarafların imzasını bulunduran ve taraflardan en az birinin CMR onayı olması şartıyla her CMR belgesi geçerlidir.
CMR Belgesi Nasıl Doldurulur?
Belge içerisinde yer alacak bilgiler ihracatçı firma adı, firma adresi, ithalatçı firma adı ve adresi, malın teslim edileceği yer, yükleme yeri ve yükleme tarihi, malın cinsi, ambalaj cinsi ve adedi, brüt kilo ve teslim şekli yer alacaktır. Tüm bu bilgilere ek olarak taşıyıcı aracın plaka bilgileri ve hususi belirtilmek istenen diğer detaylar CMR belgesine yazılır.
CMR taşıma belgesi hazırlanırken üç asıl nüsha doldurulur. Bu nüshalardan biri ihracatçıya, biri malları taşıyacak olan vasıtaya, diğeri ise nakliyeyi üstlenici firmaya verilir. Belge evrakları yükletici ve taşıyıcı firma yetkililerin imzalaması ile işlemler tamamlanmış olur.
CMR Belgesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Bir eşyayı bir noktadan diğer bir noktaya transfer etmek oldukça zor bir işken, kilometrelerce yolu karadan gitmek büyük sorumluluk arz etmektedir. Bu bağlamda CMR belgesine ihtiyaç açığa çıkmakla birlikte dikkat edilmesi gereken bir takım noktalar da kendini göstermektedir. Öncelikle belirtilmelidir ki CMR belgesi bir istihkak belgesi özelliği taşımaz lakin resmi bir belge olduğu için kanıt niteliğindedir. Bu sebeple en az 1 yıl boyunca saklanması her üç taraf için de faydalı olacaktır. Zira yükletici firma da taşıyıcı firma da nakliyeyi gerçekleştiren taraf da sorumluluk altına girmektedir. Nakliye firması malları devraldığı zaman şu bilgileri teyit etmelidir;
- Sevkiyata tabi koli sayısı, kolilere ait işaretler ve rakamların CMR belgesinde yer alan beyana uygunluğu
- Malların ve ambalajların açık görünümü
Nakliye yola çıktıktan sonra hedefe ulaşana kadar birçok farklı ülke toprağından geçilecek olması muhtemeldir. Taraflardan birinin anlaşmaya onay vermesi yeterli olduğundan, CMR belgesinin beyanına ihtiyaç duyulabilir. CMR belgesi tarafı olmayan ülkeye girilirken taşıma belgesinin konvansiyona uygun olduğu ülkeye bildirilmelidir.
